fbpx

Apel do Premiera w obronie tramwajów podmiejskich

Szanowny Panie Premierze,

W dniu 7 listopada ubiegłego roku Rada Ministrów przyjęła uchwałę nr 173/2017 w sprawie przyjęcia Koncepcji przygotowania i realizacji Portu Solidarność – Centralnego Portu Komunikacyjnego dla Rzeczypospolitej Polskiej. Z wielkim zadowoleniem odnotowaliśmy, że w załączniku do tej Uchwały, zatytułowanym „Propozycje regionalnych projektów komplementarnych wobec Koncepcji…” w części dotyczącej budowy Metropolii obejmującej Warszawę i Łódź na pierwszym miejscu wśród działań mających na celu rozbudowę systemu łódzkiego węzła kolejowego wymieniona jest „rewitalizacja, modernizacja i rozbudowa systemu łódzkich tramwajów podmiejskich”.

Działający od wieku system tramwajów aglomeracyjnych łączących Łódź z miastami tworzącymi aglomerację łódzką – Zgierzem, Ozorkowem, Pabianicami, Konstantynowem Łódzkim oraz Lutomierskiem (a w przeszłości również Tuszynem i Aleksandrowem Łódzkim) stanowi rdzeń transportu lokalnego w obrębie Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego. Niestety na skutek wieloletniego niedoinwestowania, a także wadliwych rozwiązań prawnych rok 2018 może być ostatnim rokiem funkcjonowania linii tramwajowych z Łodzi do Ozorkowa i Lutomierska. Z uwagi na fatalny stan infrastruktury, wymagający natychmiastowej interwencji, prędkość jest ograniczona do 10-15 km/h, zaś czas jazdy wydłużony do nieakceptowalnych rozmiarów w konkurencji z indywidualnym transportem samochodowym. Mimo to każdego dnia z tramwajów podmiejskich korzystają tysiące ludzi w warunkach urągających standardom XXI wieku.

Niestety sieć tramwajów podmiejskich nie mieści się w polskim prawie, które (ustawa o publicznym transporcie zbiorowym z 16 grudnia 2010, art. 4 pkt. 4) zalicza komunikację miejską do wyłącznych zadań gmin lub związków gmin. W ten sposób koszty utrzymywania tramwajów podmiejskich, mimo, iż funkcjonalnie stanowią one typowy przykład transportu aglomeracyjnego, spadają na barki gmin, które nie są w stanie racjonalnie gospodarować tym majątkiem. Najgorsza sytuacja jest na odcinkach, które przebiegają przez tereny gmin wiejskich, których nie stać na dokonywanie bieżących napraw ani nawet na sfinansowanie wkładu własnego w przypadku realizacji inwestycji z funduszy europejskich. Uniemożliwia to inwestowanie znajdujących się na końcowych odcinkach sieci gmin miejskich, funkcjonowania tramwajów uzależnione są od remontów torowisk na obszarach pomiędzy Łodzią, a pobliskimi miastami. Projekt Łódzkiego Tramwaju Metropolitalnego, który miał obejmować kompleksową modernizację całej istniejącej sieci zakończył się fiaskiem, zaś zdobycie środków z UE na modernizację tej sieci wydaje się już niemożliwe w bieżącej perspektywie finansowej. Wyjątek stanowi gmina Ksawerów oraz miasto Pabianice, które zdobyły środki na modernizację swojego fragmentu sieci tramwajowej niezależnie od pozostałych partnerów.

Nie ma również konkretnych planów powołania związku metropolitalnego na obszarze aglomeracji łódzkiej, który rozwiązałby problem finansowania funkcjonowania sieci przez małe gminy wiejskie. Nie rozwiązałoby to jednak problemu źródeł finansowania całości przedsięwzięcia.
Tymczasem modernizacja sieci tramwajów aglomeracyjnych na terenie aglomeracji łódzkiej, połączona z ich integracją z rozwijającą się intensywnie Łódzką Koleją Aglomeracyjną mogłaby stanowić wzorcowy przykład działania zmierzającego do wydatnej poprawy warunków życia na obszarze całej aglomeracji łódzkiej, zmniejszającego udział samochodów w codziennych dojazdach do Łodzi i doskonale wpisującą się w Strategię Odpowiedzialnego Rozwoju.

 

Szanowny Panie Premierze,

Stoimy na stanowisku, iż sprawny transport publiczny nie jest tematem partyjnym i powinien leżeć na sercu wszystkich podmiotów publicznych. Niestety zarówno olbrzymi koszt, wykraczający poza możliwości małych gmin, jak i brak adekwatnych rozwiązań prawnych, definiujących tramwaje podmiejskie jako system transportowy o charakterze ponadlokalnym skazuje system łódzkich tramwajów aglomeracyjnych na dalszą wegetację, prowadzącą nieuchronnie do ich likwidacji w perspektywie kilkunastu miesięcy. Dalsze utrzymanie linii tramwajowych łączących Łódź z Ozorkowem oraz Lutomierskiem jest poważnie zagrożone. nie ma też nadal gwarancji finansowania modernizacji linii tramwajowych łączących Łódź ze Zgierzem i Konstantynowem Łódzkim.

Uważamy, że sytuacja ta wymaga pilnej interwencji władzy publicznej. Dlatego, przyjmując za dobrą monetę dostrzeżenie problemu tramwajów podmiejskich w aglomeracji łódzkiej w uchwale dotyczącej idei Centralnego Portu Komunikacyjnego zwracamy się do Pana z

Pytanie jakie działania zamierza podjąć Rząd RP w celu uratowania tramwajów podmiejskich w aglomeracji łódzkiej. W swoim expose w 2015 roku ówczesna Premier Beata Szydło powiedziała ‚chcemy, by Łódź rozkwitała’. Co więcej, jednym z priorytetów rządu jest walka ze smogiem. Tramwaje, napędzane energią elektryczną, pomagają walczyć ze smogiem w dwojaki sposób – same w sobie są niezwykle wydajnym środkiem transportu bezemisyjnego, ale przede wszystkim każdy pasażer tramwaju to jeden samochód mniej w centrum miasta. Łódź, podobnie jak inne polskie miasta, zmaga się z problemem nadmiernego zanieczyszczenia powietrza.

Jednymi z działań zawartych w Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju w celu poprawy warunków rozwojowych polskich miast jest zarówno “realizacja strategii zrównoważonej mobilności miejskiej w powiązaniu z działaniami dotyczących kompleksowych programów rozbudowy infrastruktury systemów transportu publicznego”, jak i „realizacja niskoemisyjnych strategii miejskich i  związanych z  poprawą jakości powietrza oraz przystosowanie do zmian klimatycznych obszarów miejskich”. Z kolei pełniejsze wykorzystanie potencjału największych polskich aglomeracji ma zostać osiągnięte przez „wspomaganie współpracy i  koordynację działań prorozwojowych w  obszarach funkcjonalnych aglomeracji, w skład których wchodzą zarówno administracyjne obszary miejskie, jak i wiejskie”, „wprowadzenie preferencji i  zachęt przyczyniających się do zmian dotychczasowych zachowań mobilnych obywateli na rzecz użytkowania transportu zbiorowego, jako podstawowego środka komunikacji w obszarach miejskich i ich strefach podmiejskich”, a także „tworzenie warunków do rozwoju elektromobilności m.in. […] wspieranie miast w rozwoju niskoemisyjnego transportu zbiorowego”. Jak wcześniej zauważyliśmy, łódzkie tramwaje podmiejskie zdecydowanie kwalifikują się do wspomnianych działań.

W związku z powyższym, apelujemy o pilne podjęcie działań w tym zakresie, wskazując jako potrzebne rozwiązania powołanie związku metropolitalnego na obszarze aglomeracji oraz udzielenie przez Radę Ministrów bezpośredniego wsparcia finansowego gminom, które nie są w stanie samodzielnie podołać niezbędnej modernizacji przebiegających na ich terenie linii tramwajowych.

Z poważaniem

Rafał Górski, Instytut Spraw Obywatelskich

Dominik Artomski, Stowarzyszenie Nowa Łódź

Jakub Majewski, Fundacja Pro Kolej

Maciek Rzeszutek, Kolej na Łódź

Piotr Salata-Kochanowski, Ruch miejski Łódź Jest Nasza!